Επαναπατριζόμενα έργα θρησκευτικής τέχνης - Σελίδα 4

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1999 επαναπατρίστηκε η εικόνα του Αποστόλου Ματθαίου από την Ζυρίχη της Ελβετίας που είχε αγοράσει ανώνυμος συμπατριώτης μας και την παρέδωσε μέσω του δικηγόρου του στους εκπροσώπους της Εκκλησίας της Κύπρου στο αεροδρόμιο της Ζυρίχης. Πρόκειται για εικόνα από τη Μεγάλη Δέηση του εικονοστασίου του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αντιφωνητή  και χρονολογείται στα μέσα του 16ου αιώνα και φέρει μονογραφή Λ.Φ στο πίσω της μέρος. Την ίδια χρονιά επαναπατρίστηκε και η εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου που χρονολογείται επακριβώς 1584. Πρόκειται για εικόνα που εκλάπη το 1973 από τη Μονή του Προδρόμου Μέσα Ποταμού και εντοπίστηκε το 1998 στο Diozesaner Muzeum του Freising. Η εικόνα επαναπατρίστηκε το 1999 με την προϋπόθεση να επιστραφεί στο ναό απ’ όπου εκλάπη.
Στη Γερμανία εκκρεμεί η υπόθεση των εικόνων, ψηφιδωτών και τοιχογραφιών από την κατεχόμενη Κύπρο που βρέθηκαν σε διαμερίσματα του Dikmen στο Μόναχο ανάμεσα σε άλλους παράνομους θησαυρούς τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 1997. Πρόκειται για τεμάχια ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από την Παναγία Κανακαριά, σπάραγμα τοιχογραφίας με το κεφάλι του αγίου Ιγνατίου από το ναό της Παναγίας Αψινθιώτισσας στο Συγχαρί του 14ου αιώνα και σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αγίας Σολομονής του 9ου αιώνα, από το ναό της Παναγίας Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού που χρονολογούνται στο 12ο αιώνα, και σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αντιφωνητή (τέλη 15ου αι.).
 
Ανάμεσα στους ανευρεθέντες θησαυρούς υπάρχουν δεκάδες εικόνων από το 15ο μέχρι και τον 20ό αιώνα. Ξεχωρίζουν τα ενυπόγραφα βημόθυρα από το ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αντιφωνητή, έργο του Παύλου Ιερογράφου του 1657 και το βημόθυρο από τη Μονή της Παναγίας στην Καντάρα, έργο του Λεοντίου Ιερομονάχου που χρονολογείται στο β΄ μισό του 17ου αιώνα.   
Δυστυχώς δεν είμαι απόψε σε θέση να σας δώσω ευχάριστες ειδήσεις από τη Γερμανία. Οι γερμανικές δικαστικές αρχές δείχνουν μεγάλη κωλυσιεργία στην  έκδοση οριστικής απόφασης για την επιστροφή των κυπριακών θησαυρών, οι οποίοι φυλάσσονται στο Μόναχο από το 1997. Παρά την απόφαση του Εισαγγελέα της Βαυαρίας πέρυσι για την επιστροφή 150 αντικειμένων τα οποία είναι πλήρως τεκμηριωμένα από την κυπριακή εισαγγελία και τον κ. Αθανάσιο Παπαγεωργίου, πρώην Διευθυντή του τμήματος Αρχαιοτήτων και Υπεύθυνο του Γραφείου Καταγραφής Βυζαντινών Εικόνων και Ιερών Σκευών της Ιεράς Αρχιεπισκοπής. Το Δικαστήριο έκρινε μη αντικειμενική την κυπριακή τεκμηρίωση και ανέθεσε στον Καθηγητή Ντάλερ του Πανεπιστημίου του Μονάχου την εξέταση των αντικειμένων. Στα υπό κατάσχεση έργα υπάρχουν  50 περίπου εικόνες των οποίων είναι αδύνατη η τεκμηρίωση με φωτογραφίες ή αρχειακά στοιχεία. Για τις εικόνες αυτές το Γραφείο Καταγραφής σε συνεργασία και με το Βυζαντινό Μουσείο ετοίμασε στοιχειοθέτηση και τεκμηρίωση της κυπριακής προέλευσης των εικόνων με βάση τεχνοτροπικά στοιχεία.
Ένα άλλο ενυπόγραφο βημόθυρο, εκείνο που υπογράφει το 1778 ο Ιερομόναχος Φιλάρετος και προέρχεται από το ναό της Αγίας Αναστασίας στην Περιστερώνα Αμ/στου εντοπίστηκε στο Japanese College of Art στην Οσάκα της Ιαπωνίας. Δυστυχώς όλες οι μέχρι σήμερα προσπάθειες επαναπατρισμού του έχουν αποτύχει.